
Rum Dışişleri Bakanı Konstantinos Kombos haftalık Kathimerini’ye verdiği söyleşide BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in, Temmuz ayında New York’ta yaptıkları görüşmede kendisine “görev süresi bitmeden çözüm hedefiyle Kıbrıs soruna yeniden müdahil olmak niyetinde olduğunu söylediğini” öne sürdü.
Gazetenin “Guterres’in Niyeti Görev Süresinin Sonuna Kadar Kıbrıs Sorununu Çözmek” başlığıyla söyleşide Kombos Guterres’in, bu niyetini baş başa görüşmelerinde değil başkalarının önünde söylediğini ve “Türkiye’nin niyetinin netleşmesi şartı ile temsilci atayarak Kıbrıs sorununa yeniden müdahil olma niyetinde olduğunu” da iddia etti.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın şu ana kadar verdiği “değişim” mesajlarını “belli belirsiz” olarak niteleyen Kombos “yasadışı” olarak nitelediği KKTC’deki inkişaf nedeniyle endişeli olduğunu belirterek “bu gelişmelerle mümkün olduğunca başa çıkabilmek için kapsamlı bir paket” çalışmaları olduğundan söz etti.
Kombos Guterres ile baş başa görüşmelerinin nasıl gerçekleştiği sorusuna “kendisinden, bizim tarafla ilgili olabilecek sorularını cevaplamak için yalnız kalmamızı istedim. Yine Genel Sekreter’e bizzat açmak istediğimiz bazı konular vardı. Daha fazlasını anlatamam” cevabını verdi.
Genel Sekreter’in Kıbrıs sorununa bu yaklaşımında BM düzeyindeki çabalarının etkili olduğuna inanç belirtti. Kombos, Türkiye’ye bir teşvik demeti ile Türkiye-AB ilişkilerinde karşılıklı menfaat mantığı ile Avrupalı temsilci atanması meselesinin etki ettiği görüşünü belirten Kombos şunları ekledi:
“Dolayısıyla AB, önemli üye ülkeler ve ABD bir fırsat penceresi görüyor bu da Genel Sekreter’i, uluslararası çevrenin yeni bir süreç başlamasına uygun olduğu konusunda cesaretlendiriyor, geriye Türkiye’nin gerçek niyetleri kalıyor. Günün sonunda Kıbrıs sorununda ne olmasını istediği Türkiye’nin stratejik kararıdır. Ummadığımız bir olumsuz gelişme olursa sorumlusu bizim taraf olmayacak.”
Genel Sekreter’in Kıbrıs sorununa nasıl müdahil olacağı sorusuna karşılık “Türkiye’nin niyetini netleşmesi şartıyla bir temsilci atayarak Kıbrıs sorununa yeniden müdahil olma niyetini dile getirdi. Genel Sekreteri, Sayın Erdoğan ile gerçekleşmesini beklediği görüşmede kendisinden bazı cevaplar isteye isteyecekti. Bundan anladığım şu ki Genel Sekreter bizim tarafın niyetlerine ikna oldu ve bu nedenle öteki tarafın, özellikle Türkiye’nin cevaplarını ve bundan sonra atacağı adımları görmeyi bekliyor.”
Kombos Rum Yönetiminin, Guterres-Erdoğan görüşmesinin olup olmadığını, Erdoğan’dan ne cevaplar aldığını bilip bilmediği sorulduğunda Ukrayna meselesi, tahıl v.b. nedeniyle Genel Sekreter ile Türkiye Cumhurbaşkanı arasında sık irtibat kurulduğunu söyledi “bir sonraki adım olarak Genel Sekreter Yardımcısı Miroslav Jenca’nın Ağustos sonu-Eylül başında geleceğini öğrendik” dedi.
Genel Sekreter’in Rum tarafından istediği bir şey olup olmadığı sorusuna Kombos “Bütün taraflardan olumsuz ortam ya da emrivaki yaratmayacak eylemlerde bulunmalarını bekliyor. Bu önemlidir çünkü Maraş, MEB veya Ara Bölge’de olacak herhangi bir şey ortamı tersine çevirir. Kıbrıs Türk tarafına yönelik, iyi niyet hareketleri de denilebilecek önlemlerle ilgili tartışmalar var. Öteki tarafın tavrıyla ve süreçteki bütün ilerlemeyle bağlantılı bir dizi bu tür önlem üzerinde çalışıyoruz” dedi.
Bunları Genel Sekreter’in mi istediği sorulduğunda “Genel Sekreter sordu biz de gündelik hayatla ilgili, olumlu ortam yaratabilecek önlemler üzerinde çalıştığımızı izah ettik. Ancak istenilen dengedir, yani iki devlet söylemini cesaretlendirmemek ve müzakerelerin yeniden başlaması etkisi yaratacak olumlu ortamı güçlendirmek.” diyen
Kombos, bu noktada daha net bir şey söylemesi istenğinde “Hayır, bu kadar” diyerek reddetti, Rum tarafının somut bir şey isteyip istemediği sorusuna “en kısa sürede temsilci atamasını istedik çünkü bu, müzakere sürecinin yeniden başlaması için daha iyi olur” cevabını verdi.
Rum yönetiminin New York’tan beklentisi sorulduğunda “ Liderlerin Genel Sekreter’le görüşmesini ve özellikle temsilci ataması gibi özlü bir sonuç bekliyoruz” diyen Kombos New York’ta üçlü görüşmenin kesinleşip kesinleşmediği sorusuna olumsuz cevap verdi.
“Kendisine (Guterres’e) müzakerelerin Crans Montana’da koptuğu yerden, müzakere konusu Guteres Çerçevesi olacak şekilde yeniden başlaması isteğimizi ilettiğinizde tepkisi ne oldu” sorusuna karşılık Kombos şunları söyledi: