Savaş bitiyor, mülteciler evlerine dönüyor. Şu an Suriye ve çevresindeki en önemli olay, çok yakın zamanda bir buçuk milyon Suriyelinin geri dönmesi olacak. 2015 yılından sonra bir buçuk milyon mülteci zaten geri dönmüştü.
Eğer 2015 yılında yalnızca bir yıl içinde Avrupa’ya benzer sayıda mültecinin (sadece Suriye’den değil) akın ettiği ve bugün bu durumun bir türlü sona ermeyen bir siyasi depreme neden olduğu göz önüne alınırsa, olanların ciddiyeti anlaşılabilir.
SİNGAPUR ZİRVESİ
Suriye savaşındaki askeri kırılmada kilit rol oynayan Rusya, şimdi Suriye’nin genel menajeri durumunda. Aynı zamanda bölge çapındaki savaş sonrası yapılandırmanın kendisine getireceği (getirdiği) avantajların yarattığı eşsiz bir pozisyona sahip.
‘Savaşın zaferinden yeniden yapılandırmanın zaferine’ ulaşılması, geçen hafta sonu Ortadoğu’dan çok uzakta bir ülkede, Singapur’da başladı. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, ASEAN’a katılan onlarca ülkenin üst düzey diplomatlarıyla biraraya geldi. Lavrov aynı organizasyonda Türkiye ve İran dışişleri bakanlarıyla da görüşmeler gerçekleştirdi.
Singapurlu ve diğer diplomatlar şaşırmadılar; Rusya, Türkiye ve İran her yerde ve her zaman farklı düzeylerde buluşuyorlar, çünkü dünya diplomasisinin Suriye’yle ilgili yanı bu üçlünün elinde.
ABD YARDIMCI OLMUYOR
Olayın özü, Lavrov’un Singapur’da Rus gazetecilerin sorusuna verdiği cevapta belirdi: “Biz”, bugün için en önemli ana sorunlardan olan mülteciler ve diğer konuları karara bağlıyoruz. “Onlar”, yani ABD ve müttefikleri ise en hafif tabirle yardımcı olmuyorlar.
Lübnan’da onbin, Ürdün’de iki yüz bin, Türkiye’de yüzbinlerce kişi, bugün resmen hazır olduklarını, toplanıp evlerine döneceklerini açıkça ifade ediyorlar. Suriyeliler ülkelerini terk ederken onların nasıl doyurulacağı ve yerleştirileceği nasıl ki başlıca problem idiyse, şimdi için de aynı şey geçerli.
RUSYA’NIN TEKLİFİ REDDEDİLDİ
Bu konuda Rusya, BM ortaklarına mültecilerle ilgili bir bülten oluşturmak gibi basit bir fikir sundu. Varolan kaosta kurtulmak için “hemen yarın dönmek isteyen, daha sonra dönmek isteyen, dönmek istemeyen” gibi mültecilerle ilgili bir liste hazırlanmasını teklif etti. BM ise bu fikri benimsedi.
En başından beri Suriye’deki askeri varlığımız sadece askeri işlerle uğraşmak değildi. Örneğin, köyler düzeyinde barışın sağlanması için ayrı ayrı müzakereler yapıldı. Büyük insani yardım operasyonları gerçekleştirildi. Bu operasyonlar sayesinde Halep’in kurtarılışının kayıpları ve yıkımları en aza indirgenerek aynı zamanda bir model oluşturuldu. Ordumuz tarafından o zaman Halep’ten tahliye edilen kişiler şimdi evlerine döndü. Bir de bunun tam tersi de olabiliyor. Onu da Amerikalılar tarafından yerle bir edilen Irak’ın Musul kentinin eski sakinlerine sorun.
İKİ AMERİKA
Bugün artık çok iyi bildiğimiz gibi aslında birbirlerinden nefret eden Demokrat ile Cumhuriyetçi iki Amerika var. Son zamanlarda bu ‘iki Amerika’ nın Suriye’ye yaklaşımları arasındaki farkı mükemmel bir şekilde açıklayan iki haber çıktı.
Biri cumhuriyetçilere yakın USA Today’dan, başlıkta şöyle diyor: “Bırakın Putin ve Rusya Suriye’yi yapılandırsın, Amerikan vergi mükellefleri bunun için para ödemek zorunda değil” Bundan anlaşılan şudur: savaş kaybedildi.
Demokratlara ait ikinci bakış açısı daha da ilginç. Foreign Affairs: “Savağın bittiğini kim söyledi? Her şey daha da beter olacak. Çünkü Esad öyle bir ‘kanlı diktatör’ ki hem iç muhalefet hem de zafer kazanan cihatçılar ona karşı mücadeleye devam edecek. Bu nedenle isyancı güçlerin askeri yeteneklerinin yeniden tesis edilmesi gerekir. Bunun için de şu anki felç durum yerine sadece siyasi irade gereklidir”.
Yani, şimdiki barış bir savaş, efsanevi “ılımlı cihatçıların” yeniden silahlandırılması ise barış oluyor.
