İngiltere’de yeni tip koronavirüsün (COVID-19) yüzde 70 daha hızlı yayılan bir türünün ortaya çıkması paniğe yol açarken, aralarında Türkiye’nin de olduğu çok sayıda ülke İngiltere’ye seyahat yasağı getirme kararı aldı.
Endişeye neden olan yeni türe ilişkin detaylı ilk çalışma 11 Aralık’ta tamamlandı. Sağlık Bakanı Matt Hancock’un, “kontrolden çıktığını” söylediği “VUI-202012/01” adı verilen türün ilk örneği, esasen eylül ayında görüldü.
Bulaşma oranı, kasım ortasına kadar çok düşük seviyelerde kaldı ancak bu türle bağlantılı vakalardaki artış, ilk olarak kasım sonunda ulusal kısıtlamalara rağmen Kent’teki enfeksiyon oranlarının neden düşmediğinin araştırılmasıyla ortaya çıktı. Türün daha sonra, hızla Londra ve Essex’e yayıldığı belirlendi.
Mutasyon başak proteininde görüldü
İngiliz hükümetinin Baş Bilim Danışmanı Patrick Vallance, türün “hızlı hareket ettiğini ve baskın tür haline geldiğini” söyledi.
En son rakamlar, İngiltere’nin güneydoğusundaki yeni vakaların yüzde 43’ünün bu türden kaynaklandığını gösterdi. Bu oranın İngiltere’nin doğusunda yüzde 59, Londra’da ise yüzde 62 olduğu tespit edildi. Ancak tür, sadece bu yerlerle sınırlı kalmayıp tüm ülkeye yayıldı.
Mutasyon, virüsün hücrelerin içine girmesine yol açan başak proteininde görüldü. Bu değişimin, virüsün yayılma oranını nasıl etkilediği henüz belirlenemese de değişimin aşının hedeflediği başak proteininde görülmesi, bir endişe kaynağı olarak ortaya çıktı.
Yüzde 70 daha hızlı yayılıyor
Başbakan Boris Johnson, yeni türün yüzde 70 daha hızlı yayıldığını tespit ettiklerini ancak daha öldürücü olduğuna dair bir veri bulunmadığını açıkladı.
Sağlık Bakanlığının açıklamasında, türün ciddi hastalığa veya ölüme yol açma olasılığının daha yüksek olduğuna dair hiçbir kanıt bulunmadığı vurgulanarak, “Ancak bunu daha iyi anlamak için vakaları incelemeye devam ediyoruz. Ölüm oranlarının gecikmeli geldiğini biliyoruz ve önümüzdeki haftalarda bunu sürekli olarak izlememiz gerekecek.” ifadesi kullanıldı.
Aşıya olası etkileri araştırılıyor
Açıklamada, Pfizer’ın aşısının insanları yeni türe karşı koruyamayacağına dair hiçbir kanıt bulunmadığı, bu konuda şu anda daha fazla laboratuvar çalışması yapıldığı bildirildi.
Bologna Üniversitesinden Federico Giorgi, Science Daily internet sitesine yaptığı açıklamada, virüsün insanları enfekte edebilmek için halihazırda kendini en uygun hale getirdiğini belirterek, “Bu durum, aşı dahil geliştirmekte olduğumuz tedavilerin tüm virüs türlerine karşı etkili olabileceği anlamına geliyor.” dedi.
Diğer türler
Yeni tür endişeye neden olsa da COVID-19’un daha önce de mutasyona uğradığı biliniyor. Şimdiye kadar, en az 7 COVID-19 ana grubu tespit edildi. Geçen yıl aralık ayında Çin’in Vuhan kentinde görülen orijinal tür, L grubu olarak bilinirken, daha sonra 2020’nin başında “S” ve ardından “V” ve “G” grupları gelişti.
“G” grubu en yaygın olarak Avrupa ve Kuzey Amerika’da görülürken, ancak önlem almada geç kalınmasıyla bu tür hızlı bir şekilde yayıldı ve “GR”, “GH” ve “GV” isimleri verilen mutasyonlara uğradı.
Bu arada, orijinal “L” grubu, daha hızlı önlem alınması sayesinde, Asya’da değişikliğe uğramadan daha uzun süre varlığını sürdürdü.
Daha az sıklıkta diğer birkaç mutasyon da “O” adı altında gruplandırıldı.
Öte yandan Danimarkalı yetkililer, geçen ay vizon çiftliklerinde çalışan 12 kişide virüsün başka bir türünün tespit edildiğini duyurdu. Değişikliğin başak proteininde meydana gelmesi aşının etkinliğini engelleyebileceği korkusuna yol açtı. Bu nedenle hükümet, 17 milyon vizonun itlaf edilmesine karar verdi.
Seyahat yasakları
Daha ölümcül olduğuna veya aşıları etkisiz kılacağına dair henüz bir veri bulunmasa da ülkeler, art arda önlem alarak İngiltere’yle sınırları kapatmaya başladı.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, İngiltere, Danimarka, Hollanda ve Güney Afrika’dan Türkiye’ye uçuşlarda geçici durdurma kararı alındığını bildirdi.
Koca ayrıca İngiltere kaynaklı mutasyon riski üzerine alınan tedbirler kapsamında halen yolda olan uçuşlar için tüm yolculara test yapılacağını ve karantina kurallarının uygulanacağını açıkladı.
