KKTC’de 2017, siyasetteki ve özellikle Anayasa Mahkemesi’nin kararıyla sağlık sektöründeki tartışmalar, erken seçim kararı, sendika ve sivil toplum örgütlerinin eylemleri, yasa dışı kürtaj davası olarak bilinen yargı süreci, bir yıl aradan sonra yeniden kış saati uygulamasına başlanması gibi olaylarla hafızalarda yer edinmeye hazırlanıyor.
Yılın son aylarına erken seçim kararı damgasını vurdu ve Kıbrıslı Türkler bir kez daha seçim atmosferine girdi.
Muhalefetin mart ayında verdiği erken seçim ve hükümete güvensizlik önergeleri reddedilirken sonbaharda erken seçim çağrısı Başbakan’den geldi ve ana muhalefet CTP’nin önerdiği tarih Meclis’te de onaylanarak 7 Ocak erken genel seçimi süreci başladı.
Meclis Genel Kurulu’nda 13 Kasım’da oy çokluğuyla onaylanan karar uyarınca 2018’in ilk haftasında, 7 Ocak Pazar günü yapılacak erken genel seçimle, Cumhuriyet Meclisi’nin 50 üyesi belirlenecek. Resmi süreç 14 Kasım’da YSK’nın seçim takvimini açıklamasıyla başladı. Aralık ayında adaylar kesinleşti ve resmi propaganda süreci başladı.
Yeni Seçim ve Halkoylaması Yasası uyarınca ilk kez uygulanacak seçim sistemiyle, KKTC geneli tek seçim bölgesi olurken, seçmenler sadece kendi ilçelerindekileri değil ilk kez 6 ilçeden çıkacak 50 milletvekilini belirlemede etkili olacak.
Yılın ilk yarısında, kamuda görev yapan hekimlerin ikinci iş yapmasının Yüksek Mahkeme kararıyla yasaklanması, muhalefet tarafından hükümete güvensizlik önergesi ayrıca erken seçim önergesi verilmesi ve kamuoyunda infiale neden olan “kürtaj davası”nın kararı önemli gündem maddeleri arasında yer aldı.
1 Şubat’ta Kıbrıs Türk Serbest Çalışan Hekimleri Birliği’nin açtığı davayı sonuçlandıran Yüksek Mahkeme, kamuda görevli doktorların özelde de iş yapmalarını yasakladı. Karar 1 Ağustos’ta yürürlüğe girdi.
Girne’de Aralık 2015-Şubat 2016 arasında Tunçbilek Sağlık Hizmetleri Ltd-Ada Hospital’da meydana gelen, hamileliğin yasa dışı sonlandırılması konusunda 6 sanık aleyhine getirilen 20 dava ile ilgili karar 28 Mart’ta açıklandı. Davada, sanıklardan 3’ü beraat ederken, 3’ü mahkum oldu.
Nisan 2016’da bağımsızların desteğiyle kurulan UBP-DP hükümeti 20 aylık icraat dönemlerinde birçok işe imza atarken kamuoyunda en fazla tartışılan konular Bakanlar Kurulu kararıyla 10 bin civarında vatandaşlık verilmesi ve özellikle seçim yasakları yürürlüğe girmeden önce kırsal kesim arsaları dağıtılması oldu. İçişleri Bakanlığı verilerine göre, UBP-DP hükümeti 20 aylık dönemde 1259 kırsal kesim arazisi dağıttı.
Bakanlar Kurulu kararıyla verilen vatandaşlıklar muhalefet tarafından Meclis’e taşınırken, sivil toplum örgütlerince de eleştirildi, bazı partiler ise yargıya başvurdu.
Yıl boyunca Meclis gündemine gelen bazı yasalarda sıkıntı yaşandı. Polislerin emeklilik haklarıyla ilgili düzenleme içeren yasada olduğu gibi bazı yasalar komiteye geri gönderilirken bazıları Meclis’ten geçirildiği halde Cumhurbaşkanı’nca imzalanmayarak iade edildi veya Anayasa Mahkemesi kararıyla geri döndü.
Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu, 3 Ekim 2016’da başlayan ancak büyük bölümü 2017 yılında geçen 8. Dönem 5. Yasama Yılı’nda 96 olağan, 3 olağanüstü olmak üzere toplam 99 kez toplandı ve 76 yasa yaptı. Uzun yıllardır kullanılan Meclis binasında Meclis Engel Değildir projesi çerçevesinde Genel Kurul salonu da bu yıl yenilendi.
Demokratik haklar arasına yer alan eylem hakkının rahatça kullanıldığı KKTC’de her yıl olduğu gibi 2017 yılı boyunca da birçok hak arama odaklı eylem yapıldı. Cumhuriyet Meclisi ile Başbakanlık önü en yaygın eylem mekanı oldu.
Türkiye’ye paralel 2016 yılında uygulanmayan kış saati, toplumsal talep de dikkate alınarak yeniden başladı. Eylemlere ve eleştirilere yol açan kararından dönen hükümet, 29 Ekim’den itibaren kış saati uygulamasına geçilmesi kararını aldı ve KKTC ile Türkiye arasında 1 saat fark oluştu.
Afrika gazetesinde yayımlanan ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı konu alan karikatüre Türkiye ve KKTC hükümet yetkililerinden tepki gelirken Türkiye Başbakan Yardımcısı Recep Akdağ, yayını sert sözlerle eleştirirken, yargıyı göreve çağırdı. Başbakan Hüseyin Özgürgün de Afrika aleyhinde yasal yollara başvurduklarını açıkladı.
KKTC’de 2017 yazı da sıcak geçti ve birçok yangın çıktı, yine yangın söndürme çalışmalarındaki eksiklikler tartışıldı; havadan müdahale için helikopter olmaması eleştirildi.
Temmuz ayında İstanbul’u etkisi altına alan olumsuz hava koşulları, Ercan seferi yapan iki uçağı da etkiledi. Ercan için havalanan iki uçaktan biri Çanakkale’ye biri İstanbul’a acil iniş yaptı. Yolcular korku dolu anlar yaşadı. Pilotların başarısı konuşuldu.
Temmuz ayında önemli bir açılım olarak nitelenen Maronitlerin KKTC’deki köylerine dönmesi kararı alındı.
2017’de belirlenen son asgari ücret 2 bin 175 TL oldu.
Atatürk Öğretmen Akademisi ile Lefke Avrupa Üniversitesi arasında imzalanan protokol, başta eğitimle ilgili sendikalardan olmak üzere tepkilere ve eylemlere neden oldu. Konu yargıya da taşındı.
Okulların tatile girdiği yaz döneminde gruplar halinde öğrencilerin katıldığı Çanakkale’deki kamplarda kız ve erkek öğrencilerin ayrı tutulması ve kamptaki bazı kurallar tartışmalara yol açtı.
Yıl boyunca zaman zaman Fetullahçı Terör Örgütü/Paralel Devlet Yapılanması’na (FETÖ/PDY) yönelik soruşturma kapsamında KKTC’de de bazı askerler gözaltına alındı. Bazı zanlıların evinde yapılan aramada FETÖ’ye ait kitap ve bazı materyaller ele geçirildiği açıklandı. Din İşleri Başkanı Talip Atalay da bu kapsamda Türkiye’de göz altına alındı ancak daha sonra hakkında kovuşturmaya yer olmadığına karar verilerek serbest bırakıldı.
Ağustos ayında hayatını kaybeden tanınmış diş hekimi Dr. Erdoğan Mirata’nın cenazesi, Girne Akçiçek Hastanesi morgunda yaşanan arıza nedeniyle bozuldu. Toplumda üzüntü yaratan olay için Sağlık Bakanlığı özür diledi.
Çevre sorunları yaratan etmenler arasında yer alan gaminilerin yıkımı kararı alan Bakanlar Kurulu, bu kararı hayata geçirdi.
Beklenen faydayı sağlamadığı gerekçesiyle kamuoyunda çok tartışılan Gönyeli Çemberi’ndeki trafik yoğunluğunu azaltmak amacıyla yapılan ve “kaçış kolları” olarak da ifade edilen Gönyeli Çemberi 1’inci Etap Projesi de hükümetin bu yılki icraatları arasında yerini aldı.
Kent güvenliği amacıyla Türkiye’de uygulanan MOBESE kamera sisteminin KKTC’de de hayata geçmesi için protokol imzalandı ve 169 MOBESE sistemi kurulacağı açıklandı.
Hükümet, eylül ayında BM araçlarıyla KKTC’de yaşayan Rum ve Maronitler’e ulaştırılan ihtiyaç maddelerinden gümrük vergisi alınması kararı aldı. BM’den de eleştiri alan kararla ilgili Cumhurbaşkanı Akıncı, “Dışişleri Bakanı Tahsin Ertuğruloğlu’nun tavırlarının tamiri zor yaralar açmaya devam ettiğini” söyledi. Akıncı bu kararı “kendi ayağına kurşun sıkmak” olarak niteledi.
Milli Eğitim ve Kültür Bakanı Özdemir Berova, 2 Kasım’da bakanlık görevinden ve DP’den istifa ettiğini ve bundan sonraki siyasal yaşamına UBP’de devam edeceğini açıkladı. İstifayı alan DP Genel Başkanı Başbakan Yardımcısı ve Maliye Bakanı Serdar Denktaş, bakanlığa kendinin vekalet edeceğini açıkladı. Denktaş, vekalet ettiği bu bakanlıkta ilk icraatını Girne’de okul eksikliği yüzünden okula gidemeyen 83 öğrencinin GAÜ Anaokulu’nda boş olan sınıflarda eğitime başlamasını sağlayarak yaptı.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Ulusal Eylem Planı’nı açıkladı ve şiddete uğrayan kadınların acil olarak cepten yakınlarına ve 183 Sosyal Hizmetler Dairesi’ne ulaşmada kullanabilecekleri “panik butonu” uygulamasını başlattı.
Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, Kıbrıs müzakerelerinin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından iç konulara daha çok zaman ayırmaya başladı ve anayasal kurumlara ve bazı birliklerle kişilere ziyaretler yaptı; ziyaretlerinde toplumsal konularda mesajlar verdi.
Kıbrıs Türkü’nün varoluş mücadelesinde emeği geçmiş ve Barış Harekatı’nda görev yapmış mukavemetçi, mücahit, gazi, malul gazi, hadise kurbanı ile şehitlere layık görülen Milli Mücadele Madalyalarının dağıtımına da kasım ayında başlandı.
Trafikte 37 can kaybı… 6 cinayet
2017’de 37 can kaybına yol açan trafik kazaları 2017 yılında da toplumsal sorunların ilk sıralarındaki yerini korudu.
Polis Genel Müdürlüğü’nden alınan bilgiye göre, 1 Ocak ile 10 Aralık arasında meydana gelen 3 bin 672 kazada 897 kişi de yaralandı.
5’i kadın 6 kişi öldürüldü
Kadın cinayetlerinin çok tartışıldığı 2017’de 6 cinayet işlendi, 5’i kadın 6 kişi hayatını kaybetti. Polis kayıtlarına göre zanlıların tümü de erkek.
142 mülteci
Dünyanın kanayan yaralarından mülteci sorunu KKTC’yi 2017’de daha çok etkiledi ve KKTC’ye düzensiz yollardan girdiği tespit edilen göçmenlerin 2016’da 60 olan sayısı 2017’de 142’ye yükseldi. Polis verilerine göre bu kişilerden 105’i Türkiye’ye, 37’si de BM Mülteciler Yüksek Komiserliği’ne iade edildi. Mülteci Hakları Derneği verilerine göre ise KKTC’ye yerleşen 80 civarında mülteci bulunuyor.
Kasım sonu itibarıyla uyuşturucu suçlarından 479 sanık kayıtlara geçerken polis narkotik ekipleri yıl boyunca 7 kilo aşkın hint keneviri, 2.5 kilo sentetik cannabinoid, 577 gram eroin, 328 gram kokain, 7 bin 618 adet Ecstasy hap, 732 kök hint keneviri ve daha birçok türde uyuşturucu ele madde geçirdi.
(Kaynak: TAK)
