Bertan Özerdağ: Yüksek Mahkeme’nin Kıbrıs Türk halkının tarihsel geçmişine büyük hizmetleri oldu

Özerdağ, Yüksek Mahkeme’nin, Kıbrıs adasının tarihsel süreçlerinin son 60 yılında hukuk alanında Kıbrıs Türk’ünün bağımsızlık mücadelesinde çok önemli görevler yerine getirdiğini, toplumun öncü kurumları arasında yer aldığını kaydetti.

Yüksek Mahkeme Başkanı Bertan Özerdağ, Yüksek Mahkeme’nin, Kıbrıs Türk yargısının 60. Yılı münasebetiyle düzenlediği “Anayasal İfade Özgürlüğü ile Sosyal Medyanın Kesişimi” konulu konferansın açılışında konuştu.

Özerdağ, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi’nin Kıbrıs Türk halkının hukuk alanındaki bağımsızlık mücadelesindeki rolü ve gelecekteki hedefleri üzerine yaptığı açılış konuşmasında, konferansa katılan tüm konuk ve yetkililere teşekkür etti.

Özerdağ, Kıbrıs Türk toplumunun kurucusu olduğu Kıbrıs Cumhuriyeti’nden,1963 yılında hukuk dışı uygulamalar sonucu dışlanmasıyla, yargı faaliyet ihtiyaçlarının çeşitli mahkemeler üzerinden yürütüldüğünü, 1965 yılında ilk kez istinaf komisyonları adı altında Yüksek Mahkeme nitelikli kararlar verilmeye başlandığını söyledi.

Bu dönem içerisinde hukuk, ceza ve aile davalarında birçok konuyla ilgili emsal kararlar verildiğini ve bu kararların halen mahkemelere ışık tutan içtihat niteliğinde olduğunu ifade eden Özerdağ, şöyle devam etti:

“1967 yılında Kıbrıs Türk Yönetimi temel kuralları kabul edilerek yargı işleri başlığı adı altında Yüksek Anayasa Mahkemesi ve Yüksek Adalet Mahkemelerindeki yetkilerin Yüksek Mahkeme tarafından kullanılmasına dair düzenlemeler getirilmiştir. 1968 yılında yürürlüğe konulan Adalet Mahkemeleri Kanunu ile Yüksek Mahkeme oluşumu adını ilk kez Yüksek Mahkeme olarak kullanmaya başlamıştır. Necati Münir Ertegün 1 Mayıs 1968 tarihinde göreve başlayan ilk Yüksek Mahkeme Başkanı olmuştur.

Kıbrıs Türk toplumunun toplumsal mücadelesi 1968-1974 yılları arasında bu çatı altında devam ederken 1974 Barış Harekatı sonrasında yeni bir devletleşme evresine geçilmiştir.

1975 yılında kabul edilen Kıbrıs Türk Federe Devleti Anayasası tahtında yargı başlığı altında ilk kez Yüksek Mahkeme anayasal bir yapıya sahip olmuştur.

1975 Anayasası uyarınca Yüksek Mahkemeye Anayasa Mahkemesi, Yüce Divan, Yargıtay ve Yüksek İdare Mahkemesi olarak görev ifa etme yetkileri verilmiştir. Yüksek Mahkeme yargıçları ayrıca Yüksek Adliye Kurulu üyeliği olarak görev yapmaya başlamıştır. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin 1983 yılında ilanı sonrasında kabul edilen 1985 Anayasası altında Yüksek Mahkemenin Anayasa Mahkemesi, Yüce Divan, Yargıtay ve Yüksek İdare Mahkemesi olarak görev ve yetkileri korunmuştur. Yüksek Adliye Kurulu yargının genel işleyişi, sorunları ve geleceği ile ilgili yapılması gerekenler konusunda karar almaya yetkili bir kurumdur ve anayasa yanında Yüksek Adliye Kurulu Yasası altında yetkilerini belirlemiştir. Yüksek Mahkeme Başkanı ve yargıçları Yüksek Adliye Kurulunun doğal üyeleri olup yargıçların tayin ve disiplin işlemleri dahil yargının geleceği için atılması gereken adımlar, karar ve tedbirlerle ilgili bu kurulun faaliyetlerinde görev yapmaktadır. Yüksek Mahkeme aynı zamanda Anayasa ve yasaların verdiği yetki ve görevler uyarınca Anayasa Mahkemesi olarak siyasal partilerin mali denetimlerini de yürütmektedir.

Yüksek Mahkemenin Yüce Divan olarak oturum yapıp cezai yargılama yetkisi de bulunmaktadır.

Yüksek Mahkeme bu görevlerin yanında Yüksek Seçim Kurulu olarak da faaliyette bulunmakta, ülkede gerçekleştirilen tüm siyasi seçimlerin yönetimi, denetimi ve yürütülmesi görevlerini yerine getirmektedir.

Kaza Mahkemeleri bünyesinde bulunan Kaza Mahkemeleri ise ilçe seçim kurulları olarak görev yapmaktadır.

Anayasada belirlenen kurallar yanında KKTC Mahkemeleri oluşumu 976 sayılı Mahkemeler Yasası altında düzenlenmektedir.

Bu çerçevede Yüksek Mahkeme altında 6 Kaza Mahkemesi teşkilatı kurulmuş bulunmaktadır.

Lefkoşa, Gazimağusa, Girne, Güzelyurt, Lefke ve İskele Kaza Mahkemeleri ülkenin coğrafi yapısı içerisinde halkın yargısal faaliyetlerine ulaşmasına kolaylık sağlamakta, her kazanın yasal düzenlemelerle belirlenen görev ve yetkileri çerçevesinde görevlerini ifa etmektedir. Lefkoşa, Girne ve Gazimağusa’da oluşturulmuş Ağır Ceza Mahkemeleri ise yasaların belirlediği yetki ve görevlere göre ceza davalarını görmektedir.

Yüksek Mahkeme Anayasa tarafından tüzük yapma yetkisi verilmiş anayasal bir kurumdur ve yargılama usullerini Anayasada belirtilen amaç ve faaliyetlerin yerine getirilmesi için tüzük hazırlayıp yürürlüğe koymaya yetkileri bulunmaktadır.”

Özerdağ, günümüzde Yüksek Mahkeme’nin, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin gelişimi ve ihtiyaçları doğrultusunda yargısal faaliyetlerin gereği veçhile yürütülmesi ve ülkedeki adalete olan güven ve inancın gelişerek, daha iyi yerleşmesinin sağlanması için çalışmalarına aralıksız olarak devam ettiğini vurguladı.

Bu bağlamda yargının ihtiyacı olan yasal düzenlemelerin yapılması, altyapı ve kapasite sorunlarının çözümü, yargı mensuplarının ihtiyaçlarının giderilmesi ve personel sayısının artırılması amacıyla çalışmaların sürdüğünü söyleyen Özerdağ,  şunları kaydetti:

“Yüksek Mahkeme olarak teknolojinin adalet hizmetlerinde etkin kullanımının gerekliliği benimsenmiş olarak yıllardır yargılama işlemlerinde elektronikleşmeye ciddi yatırımlar yapmaktayız.

Halihazırda yıllar önce başlatılan elektronik dosyalama sistemine yönelik çalışmaları ileriye taşıyacak birçok işlemin elektronik dosyalama sistemi üzerinden yapılması olanak sağlanmıştır. Bu günlerde gerekli hallerde elektronik ortamda şahadet verilmesi, yemin varakalarının elektronik dosyalama sistemi ile dahil edilmesi, yargısal işlemlerde e-imzanın yaygınlaştırılması, dosyaların elektronik dosyaya dönüştürülmesi, elektronik arşiv sistemini yasallaştırarak faaliyete geçirilmesi, istinaf işlemlerinin elektronik ortamda ileriye götürülmesi, mahkeme salonlarında davaların elektronik ortamda görüşülmesi ve sunulan şahadetin eş zamanlı olarak sözden yazıya dönüştürülmesi üzerinde çalışmalar yürütülmekte olduğunu belirtmek isterim.”

Yüksek Mahkeme Başkanı Özerdağ, gelecekte geçmişte ve bugün olduğu gibi KKTC Mahkemelerinin dünya sıralamasında en son teknolojiyi kullanan mahkemeler arasında yer almaya yönelik çalışmalarına devam edileceğine inandıklarını söyledi.

KKTC Yargısının geçmişten aldığı güçle iyi yetişmiş yargıç kadrosu, donanımlı personeliyle geleceğe emin adımlarla ilerlediğini kaydeden Özerdağ, Kıbrıs Türkünün yüzyıllar boyunca çok değerli hukukçular yetiştiren bir toplum olduğunu dile getirdi.