(ER MEYDANI TV-ÖZEL): Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanı Narin Ferdi Şefik, 7 Ocak erken genel seçiminde ilk kez uygulanacak seçim sistemine göre karma oy kullanacak vatandaşların, oy kullanacakları her ilçede karma oy vermesinin zaruri olduğunu vurguladı.
Şefik, seçmenlerin “mühür, mühür artı tercih ve karma” olmak üzere üç şekilde oy verebileceğini hatırlatarak oy pusulalarının geçerli olması için oy ve tercihlerde rakamlara dikkat edilmesini istedi.
Karma oy kullanacak seçmenlere alt limit olan 24’ün üzerinde oy kullanmaları tavsiyesinde bulunan Şefik, böylece olası hatalarla 24’ün altına düşerek oy pusulasının geçersiz olmasının önüne geçilebileceğini söyledi.
YSK Başkanı Şefik, www.mahkemeler.net sitesinden “sıkça sorulan sorular” bölümüne girilerek yanıt aranan soruların yazılabileceğini de duyurdu ve “O sorulara tek tek cevap vereceğiz. Soruları ve yanıtları herkesin görmesini arzu ediyoruz çünkü vatandaşların aklındaki sorular benzerdir” dedi.
Meclis’te Seçim ve Halkoylaması Yasası’nda değişiklikler yapılırken propagandayla ilgili maddelere yeterince değinilmediğini ve tek tük başlıklara dokunulduğunu kaydeden Şefik, çağın gereği olarak bazı propaganda yöntemlerinin yasada yer almamasından dolayı sıkıntı yaşadıklarını belirtti.
YSK Başkanı Narin Ferdi Şefik, dün akşam BRT HD’de canlı yayınlanan “Hukuksal Görüş” programına konuk oldu.
“Biz sadece uygulayıcıyız”
Seçim hazırlıklarında zoru geride bıraktıklarını ve bu haftadan başlayarak sandık kurullarında görev alacakların eğitimlerine başlayacaklarını açıklayan Şefik, yeni Seçim ve Halkoylaması Yasası’yla ilgili vatandaşların eleştirilerinin hatırlatılması üzerine “Biz sadece uygulayıcıyız. Bizim sistemle ilgili tercih hakkımız yok. Seçimde nasıl oy kullanılacağı vs. gibi konular Meclis’in iradesidir. YSK olarak biz sadece uygulayıcıyız. Telkinimiz yoktur, olamaz” dedi.
Şefik, iki üniversitenin nasıl oy kullanılacağını anlatan videolarının izlenmesi tavsiyesinde bulunarak www.mahkemeler.net sitesinde sıkça sorulan sorular kısmından vatandaşların sorularını alacaklarını ve tek tek cevap vereceklerini açıkladı. Şefik, yeni sistemde nasıl oy kullanılacağını izah ettikleri halde sorular geldiğini o yüzden soru ve yanıtları herkesin görebileceği şekilde yanıtlayacaklarını yineledi.
YSK Başkanı Şefik, soruları olan vatandaşların bu adrese girerek yazması çağrısı yaptı.
Şefik, ayrıca tüm seçmenlere oy kullanma yöntemlerini anlatan broşür dağıtacaklarını açıkladı.
Tüm seçmenlerin nasıl oy kullanacağını öğrenmesini ve hata yapılmamasını istediklerini vurgulayan Narin Ferdi Şefik, oy kullanma yöntemleriyle ilgili özetle şu bilgileri verdi:
“3 şekilde oy kullanılabilir:
- mühür: Parti adı ve amblemi yanında boş kareye bir defa evet mühürü vurulacak. Bu en basit oy kullanma yöntemidir.
- Mühür artı tercih: Mühür vurulan parti adayları arasında yarısına tercih verilebilir. Tercih oy değildir, sadece parti içi sıralamada tercih alan aday öne çıkar. Lefkoşa’da 16 aday var. Tüm listeyi dolduran partiler açısından 8 tercih hakkı var. Mağusa’da 6, Girne’de 5, Güzelyurt’ta 2, İskele’de 2, Lefke’de 1 tercih hakkı vardır. Daha az veya daha fazla tercih işaretlenirse o ilçenin tercihlerini geçersiz sayılır. Hata yapılan ilçedeki tercihler geçersiz olur. Doğrular geçerlidir. Herhalukârda 50 oy geçerlidir.
- Karma oy: Bir seçmen karma oy kullanmak isterse kesinlikle mühür kullanmaz. Seçim kabinindeki kalemi kullanarak adayların isimleri karşısındaki karelerin içine tik veya x işareti yapar. Karmada her ilçede oy kullanma zorunluluğu yok ama karma olması için en az 2 siyasi parti veyahut bir parti ve bağımsız aday için oy verilmesi gerekir. Örneğin Lefkoşa’da karma yapacak seçmen Lefkoşa’daki adaylar arasında en az 8 en fazla 16 adaya oy kullanabilir. Verilen oy sayısı 5 veya 17 olursa oy yanar…
Karma oyda en az 24, en fazla 50 oy vermek gerekir. Yani Lefkoşa’da 8, Mağusa’da 6 Girne’de 5, Güzelyurt’ta 2, İskele’de 2, Lefke’de 1 verdiğinizde 24 oydur, tam sınırdasınız. Kazaen bir hata yapmışsanız ve o ilçe geçersiz olur, bu defa 24’ün altına düşüleceği için oy pusulası geçersiz olur.
Vatandaşlar tavsiyem, 24 ile 50 arasında oy verme hakları vardır. Nasıl ki mühür vurunca 50 oy alır, karma kullanacak vatandaşın da 50 kişiye oy verme hakkı vardır. 24 değil daha fazla oy kullansınlar ki hata yaparlarsa oyları 24’ün altına düşmesin.”
“Karma oy verecek seçmenin her ilçede karma oy kullanması şart”
YSK Başkanı Şefik, karma oy verecek kişinin her ilçede karma oy kullanmasının şart olduğunu vurgulayarak özetle şöyle konuştu:
“Karma oyda 49 oyun tek partiye 1 oyun ise farklı bir partiye verilmesi halinde kesinlikle geçerli değildir. Her ilçede oyların karma verilmesi gerekir. Sadece bir ilçede karma yapıp ötekileri bir partiye vermek oy pusulasını geçersiz kılar. Seçmenlerin sayılarda çok dikkatli olması lazım. Her ilçedeki çıkacak milletvekili sayısının yarısı ile tümü arasında oy kullanılması lazım. Geçerli oylar en az 24, en çok 50 olmalı. Her seçmen KKTC genelinde aynı oy pusulasıyla oy verecek. Geçmişte Lefkoşalılar sadece Lefkoşa’ya oy verirdi. Şimdi Lefkoşalı vatandaş tüm KKTC geneline oy verecek.”
YSK Başkanı Şefik, oyların ilçe seçim kurullarında toplanacağını ve YSK’ya bildirileceğini, böylece adayların ülke genelinde aldığı oyun belirleneceğini ve oylar bölünerek en yüksek oyu alanların seçimi kazanacağını kaydetti.
Şefik, “Bu seçim geçmiş seçimde alıştıklarımızın daha fazlasıdır. Geçmişte de mühür, tercih ve karma vardı. Sadece kendi ilçemize değil tüm ülkeye oy vereceğiz” diye konuştu.
Propagandayla ilgili düzenlemeler yetersiz
Seçim döneminde YSK’nın aldığı şikayetler konusundaki soru üzerine Narin Ferdi Şefik, Seçim ve Halkoylaması Yasası’nda propagandayla ilgili maddelere de dokunulmasını istediklerini ancak tek tük başlıklar dışında dokunulmadığını, örneğin duvar ilanları için gösterilen yerlerin yetersiz kaldığını söyledi.
Şefik, çağa uygun olmayan panolarla yetinmek istemeyen partilerin elektrikli billboardları kullanmak istediğini ancak bunun yasada yer olmadığını anlattı. YSK’nın fırsat eşitliğiyle herkese bu olanakları tanımak istediğini belirten Narin Ferdi Şefik, “Yasanın bu konularda da elden geçirilmesi gerekir. Biz partilerin veya bağımsızların önüne engel koymak istemiyoruz, zamanın getirdiği olanaklardan yararlanmasını istiyoruz” diye konuştu.
Seçim günü sonuçların açıklanması süreciyle ilgili de bilgi veren YSK Başkanı Şefik, yayın yasağını yasada öngörülenden daha kısa sürede, saat 19.00’dan itibaren kaldırdıklarını, sosyal medya ve iletişim teknolojileriyle sonuçların çok hızlı öğrenilebildiğini anlattı.
Şefik, yine de sağlıklı sonuçlar için YSK’nın açıklayacağı sonuçların beklenmesi gerektiğini kaydederek “Geçmişte 1 oyla farklı netice çıkmıştı. Erken bilgiler illa da sağlıklı değildir. Hata yapılabilir, bilinçli hata da yapılabilir, geçmişte bunları yaşadık… Bizim gayretimiz sağlıklı doğru bilgiyi en erken vermektir” dedi.
“İtirazlar anında yapılırsa anlamlı”
Sandık kurullarında görev yapacakların görevlerini doğru ve dürüst yapmasının ve seçim sonuçlanıncaya kadar sandıktan ayrılmamasının önemini vurgulayan Şefik, itirazların da anında yapılırsa anlamlı olacağını vurguladı ve sonradan yapılan itirazların anlamsız kaldığını anlattı.
Şefik, “İtirazlar anında yapılmalıdır ve tavsiyem kurallara uyulmasıdır” diye konuştu.
188 bin civarında seçmen bulunduğunu kaydeden Şefik, seçim teknik hazırlıklarını bir üniversiteyle birlikte yürüttüklerini ancak YSK’nın bilgi işlem bölümünün de çalıştığını kaydetti.
YSK Başkanı Şefik, her sandığa bir bilgisayar konulması halinde hataların önlenebileceğini, bu uygulamayı erken seçimden ve ardından yapılacak yerel seçimden sonra hayata geçirmek için girişim yapacağını açıkladı. Şefik, bu konuda bir proje hazırlanması ve maliyet hesaplaması için girişim yapacaklarını ifade etti.
Evden bilgisayar aracılığıyla oy kullanılması projesinin de çok enteresan geldiğini ve bu konuda geçenlerde bir ekibin kendisine bilgi verdiğini ifade eden Narin Ferdi Şefik, “oyunuz hesaba katıldı” şeklinde bir uyarı geleceğinin söylendiğini ancak bu konuda tereddütleri bulunduğunu anlattı.
