İspanya, Cebelitarık’ın statüsüne hukuki açıklık getirilmedikçe 25 Kasım’da imzalanması öngörülen Brexit anlaşmasına “hayır” diyor.
Avrupa Birliği (AB) ile İngiltere arasında 25 Kasım Pazar günü Brüksel’de yapılacak olağanüstü toplantıda imzalanması öngörülen Brexit anlaşması Cebelitarık’ın statüsünde garanti isteyen İspanya’nın engeline takıldı.
Brexit anlaşmasının taslağındaki 184. maddeye “müzakere edilmeden bir gecede konuldu” diye tepki gösteren İspanya, Cebelitarık ile ilgili müzakerelerin sadece İspanya ve İngiltere arasında bırakılmaması halinde Brexit’i veto edeceğini açıkladı.
İspanya Dışişleri Bakanı Josep Borrell, ilk tepki olarak “Bu maddenin (184. madde) çok açık olmasını ve AB ile İngiltere arasındaki müzakerelerde Cebelitarık’ın statüsünün dışarıda tutulmasını istiyoruz.” dedi.
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez de “Ülke olarak Cebelitarık’ın geleceğinin AB ile İngiltere arasındaki müzakerelere bağlı kalmasını
kabul edemeyiz.” ifadesini kullanarak, Brexit’te Cebelitarık’ın statüsü ile ilgili İspanya’ya garanti verilmemesi halinde pazar günü “hayır” oyu kullanacaklarını belirtti.
184. maddenin İngiltere tarafından son anda yapılmış “bir tuzak” olduğunu savunan İspanyol hükümetinin avukatları, metnin hukuki açıdan Cebelitarık’ın statüsünün İngiltere ile AB arasında müzakere edileceği anlamına gelebileceğini savunuyor.
Tartışmalara neden olan 184. madde şu ifadeleri içeriyor:
“Birlik (AB) ve Birleşik Krallık, siyasi deklarasyonda belirtilen gelecekteki ilişkilerini düzenleyecek anlaşmaları gecikmeksizin müzakere edebilmek amacıyla gerekli tedbirlerin alınmasını ve bu anlaşmaların geçiş dönemi sonunda mümkün olan en geniş ölçüde uygulamaya konmasını güvence altına almaya yönelik onay ve sonuçlandırılma süreçlerinin tamamlanmasını teminen karşılıklı hukuki düzenlemelerine saygı göstererek, iyi niyeti sergilemeye gayret edeceklerdir.”
Brexit anlaşmasındaki mevcut ifadelerin yeterli olmadığını savunan İspanya hükümeti, Cebelitarık’ın statüsü ile ilgili durumun hukuki açıdan netleştirilmesini istiyor.
184. maddedeki “siyasi deklarasyon” ve “gelecekteki ilişkiler” ifadelerinin Cebelitarık ile ilgili müzakerelerin AB ve İngiltere arasında yürütüleceği şeklinde anlaşılabileceğine dikkati çeken İspanyol hükümeti yetkilileri, yarımada ile ilgili müzakerelerin sadece İngiltere ve İspanya arasında yürütülebileceğinin açıklığa kavuşmasını şart koşuyor.
Diplomatik kaynaklar, 25 Kasım Pazar günü Brüksel’de imzalanması öngörülen Brexit anlaşmasının maddelerinde son anda değişiklik yapılması ihtimalini görmezken, böyle bir olasılığı “Pandora’nın kutusunu açmak” şeklinde yorumluyor.
Mevcut durumda üzerinde durulan alternatif çözüm ise İspanya’nın kaygılarını ortadan kaldırmak için Brexit anlaşmasının yanında ek bir deklarasyonun imzalanması olarak gösteriliyor.
Ancak İspanya hükümeti, Brexit anlaşmasına kıyaslandığında bir deklarasyonun hiçbir hukuki geçerliliği olmadığını ifade ederek, bu çözüme sıcak bakmıyor.
Cebelitarık, AB’nin bir parçası olsa da birlikteki özel statüsü ile özellikle ekonomik anlamda birçok avantaja sahip bulunuyor. İngiltere, 1973’te şimdiki AB olan Avrupa Ekonomik Topluluğuna girdiğinde Cebelitarık da dış ilişkileri İngiltere’ye bağlı bir Avrupa toprağı olarak dahil olmuştu. Cebelitarık, AB’nin Gümrük Birliği’nin, vergi anlaşmalarının ve Ortak Tarım Politikası’nın dışında tutuluyor.
İspanya’nın Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Büyükelçi Agustin Santos, ekimde BM’de yaptığı bir konuşmada, Brexit sonrası Cebelitarık’ın hukuki statüsünün nasıl olacağına ilişkin bir anlaşmanın müzakerelerine “acil başlanılması gerektiğini” savunup, bunun olmaması halinde “bölgenin ekonomik felakete sürükleneceğini ve demir parmaklıkların yeniden konulabileceğini” söylemişti.
(AA)
